Türkiye’de Çalışma
Türkiye’de Çalışma Hakkı Anayasa Ve Kanunlar İle Güvence Altına Alınmış Ve Herkese Tanınmıştır. Dolayısıyla, Yabancılar Da Türkiye’de Çalışma Hakkına Sahip Olabilir. Ancak, Türkiye’de Çalışmak İçin Çalışma İzni Alınması Gerekmektedir. Türkiye’ye Uyum Sağlamanın En Avantajlı Yolu Türkiye’de Çalışmak Veya Kendi İşini Kurabilmektir.
Türkiye’de 15 Yaşından Küçük Kişilerin Çalıştırılması Kesinlikle Yasaktır! 15-18 Yaş Arası Çocukların Çalıştırılması Da Belirli Kısıtlamalara Tabidir. Kanunla Belirlenmiş Kurallara Uyulmaması Durumunda Ağır Yaptırımlar Söz Konusudur.
——————————————————————————–
Türkiye Ekonomisi
Türkiye, Uluslararası Para Fonu (Imf) Tarafından Gelişmekte Olan Piyasa Ekonomisi Olarak Tanımlanan Bir Ekonomidir. Ülke, Dünyanın Yeni Sanayileşen Ülkeleri Arasında Görülür.The World Factbook’a Göre (Cıa Tarafından, Dünya Ülkeleri Hakkında Toplanan Bilgilerin Almanak Şeklinde Yayımlandığı Bir Referans Kaynak Kitaptır.) Türkiye Büyük Ölçüde Gelişmiş Bir İktisada Sahiptir. Aynı Zamanda Ekonomistler Ve Siyaset Bilimciler Tarafından Dünyanın En Yeni Sanayileşmiş Ülkelerinden Biri Olarak
Tanımlanır.Türkiye; Nominal Gsyih’ye (Gayri Safi Yurtiçi Hasıla) Göre Dünyanın 19. En Büyük Ekonomisi, Sagp (Satın Alma Gücü Paritesi) Gsyih’ye Göre İse 13. En Büyük Ekonomisidir. Başta Tarım Ürünleri Olmak Üzere, Tekstil, Motorlu Taşıtlar, Gemiler Ve Diğer Ulaşım Ekipmanları, İnşaat Malzemeleri, Tüketici Elektroniği Ve Beyaz Eşya Gibi İş Kollarında Dünyanın Lider Üreticileri Arasında Yer Almaktadır. Türkiye’nin Önemli Ekonomik Kaynaklarından Biri Turizmdir Ve Ülke Yılda Yaklaşık 40 Milyon Turisti Ağırlamaktadır. Ancak Genel Olarak, Ülke Ekonomisi Tarıma Dayalıdır Ve Her Geçen Gün Bu Sektör Gelişmekte Ve Genişlemektedir. Ülkede Mevcut İşgücünün % 35’i Tarım Alanında Çalışmaktadır. Keten, Tütün, Kahve, Zeytin, Giyim Ve Nakliye Ekipmanları Türkiye’nin En Önemli İhraç Ürünleridir. Ülkenin Para Birimi Lira’dır. Türkiye Cumhuriyeti Hükümetleri Yabancı Yatırımcıları Ve Sermayeleri Desteklemektedir.
———————————————————————————-
Çalışma İzni
Çalışma Hakkı Ve Çalışma İzni Başvurusu
Türkiye’de Yaşayan Yabancıların Çalışmaya Başlamadan Önce Çalışma İzni Alması Gerekmektedir. Ancak, Mülteci Veya İkincil Koruma Statüsü Alan Yabancılar, Bu Statünün Alındığı Tarihten İtibaren Bir İş Yerinde Veya Bağımsız Olarak Çalışabilir. Çalışma İzni Aile, Çalışma Ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Tarafından Veverilmektedir. Başvuru Yurtiçi Ve Yurtdışından Olmak Üzere İki Türlü Yapılmaktadır. Hem Yurtiçi Hem De Yurtdışı Başvurular Bir İşyeri Veya İşletme Üzerinden Yapılmaktadır.
Türkiye’ye Çalışma Amacıyla Gelecek Yabancı Uyruklu Kişiler, Bulundukları Ülkedeki Türkiye Cumhuriyeti Dış Temsilciliği’ne Giderek Başvuruda Bulunmalıdır. Temsilciliğe Başvuru Amacıyla Gidildiğinde, Türkiye’de Çalışılacak İşyeri Veya İşletmeyle Yapılan İş Sözleşmesinin İbraz Edilmesi Gerekmektedir. Başvuruda Bulunduktan Sonra Kişiye Verilecek Referans Numarası Türkiye’de Çalışacağı İşyeri Veya İşletmeye İletilecek Ve İşletmenin Yabancı Uyruklu Kişi Adına Çalışma İzni Başvurusunda Bulunması İstenecektir. Bu Adımdan Sonra İşyeri Veyaişletme Online Sistem Üzerinden Çalıştırılacak Kişi Adına Başvuruda Bulunabilecektir.
Türkiye’de İkamet Sahibi Olan Yabancı Uyruklu Kişiler, En Az 6 Ay Süreyle Geçerli İkamet İzni Olması Durumunda, Uluslararası Koruma Başvurusu Yapıldıysa Başvuru Üzerinden 6 Ay Geçtikten Sonra, Şartlı Mülteci Veya Geçici Koruma Sahibi İse Kimlik Düzenlenmesinin Üzerinden 6 Ay Geçtikten Sonra Çalışma İzni Başvurusu Hakkı Kazanmaktadır. Süre Koşulunu Yerinegetirilmesi Durumunda, Çalışılacak İş Yeri Veya İşletme Online Sistem Üzerinden Kişi Adına Başvuruda Bulunabilecektir. Geçici Koruma Kapsamında Olup Sadece Mevsimlik Tarım Ve Hayvancılık İşlerinde Çalışacak Yabancı Uyruklu Kişiler Doğrudan Bulunduğu İldeki Çalışma Ve İş Kurumu İl Müdürlüğü’ne Giderek Şahsen Başvuruda Bulunabilirler.
Çalışma İznine İlişkin Önemli Bilgiler
• Çalışma İznine Başvurabilmek İçin İşçi Ve İşveren Arasında İş Sözleşmesi İmzalanmış Olması Gerekmektedir.
• Çalışma İznine Başvururken Ödenmesi Gereken Harç Ve Ücretler İşverenin Sorumluluğundadır Ve İşveren Bunların Ödenmesini Yabancı Uyruklu Kişiden Talep Edemez Veya Kişiyi Ödeme Yapmaya Zorlayamaz.
• Türkiye’de Uluslararası Koruma Statüsü Başvuru Sahibi Veya Şartlı Mülteci Olan Yabancı Uyruklu Kişiler Sadece İkamet Ettikleri Şehirde Çalışabilir. Başka Bir Şehirde Çalışmak İstemeleri Durumunda, Bulundukları İldeki İl Göç İdaresi Müdürlüğü’ne Giderek İzin Almaları Gerekmektedir.
• Geçici Koruma Sahibi Olan Yabancı Uyruklu Kişilerden İkamet Ettikleri Şehirden Farklı Bir Şehirde Çalışmak İsteyenler De Bulundukları Şehirdeki İl Göç İdaresi Müdürlüğü’ne Başvurarak İzin Almalıdır.
• Geçici Koruma Altındaki Çalışma İzni Sahibi Yabancı Uyruklu Kişilerin Geçici Koruma Durumları Sona Erdiğinde Çalışma İzinleri De Başka Bir İşleme Gerek Kalmadan Sonlanır.
• Çalışma İzni İçin Yenileme Başvurusunda Buluna Yabancı Uyruklu Kişiler, Mevcut Çalışma İzni Süresinin Bitiminden İtibaren 45 Güne Kadar Aynı İş Yerinde Ve Aynı İşte Çalışmaya Devam Edebilirler.
• Çalışma İzni Bulunmayan Yabancıları Çalıştıran İşverenlere Her Bir Yabancı İçin Ayrı Olmak Üzere İdari Para Cezası Verilmektedir.
• İş Hayatında Hem İşverenin Hem De İşçinin Hak Ve Sorumlulukları Bulunmaktadır. Çalışma İzni Alarak Bir İşverenin Yanında Çalışan Yabancı, Türk Vatandaşı İle Aynı Haklara Ve Sorumluluklara Sahiptir.
Türkiye’de Resmi Tatiller
• 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı (1,5 Gün)
• 1 Ocak Yılbaşı
• 23 Nisan Ulusal Egemenlik Ve Çocuk Bayramı
• 1 Mayıs Emek Ve Dayanışma Günü (İşçi Bayramı)
• 19 Mayıs Gençlik Ve Spor Bayramı
• 15 Temmuz Demokrasi Ve Milli Birlik Günü
• 30 Ağustos Zafer Bayramı
• Ramazan Bayramı Ve Kurban Bayramı Günleri De Genel Tatil Olarak Kabul Edilir
——————————————————————-
İş Arama
Türkiye’de İş Aramak
Türkiye’de İş Aramaya İlişkin Birçok Yöntem Bulunmaktadır. Özellikle Yabancı Uyruklu Kişilerin İş Bulma İhtimallerini Artırmak Amacıyla Deneyebilecekleri Bazı Yöntemler;
‣ Arkadaş, Komşu Ve Aile Üyelerini İş Arandığı Konusunda Bilgilendirme
‣ İnternetten İş İlanları Takip Etme Ya Da İnsan Kaynakları Sitelerine Üye Olma
‣ Gazetede Yer Alan İlanları Takip Etme
‣ İş Bulma Konusunda Danışmanlık Hizmeti Veren Şirketlere Kayıt Olma
‣ Kurum Veya İşletmelere Doğrudan Başvuruda Bulunma
‣ En Güvenli Yollardan Birisi Olan Türkiye İş Kurumu (İşkur) Sistemine Kayıt Olarak İş Bulma İhtimali Artırma Şeklinde Sıralanabilir.
Türkiye İş Kurumu (İşkur)
İşkur, İş Arayan Kişilerin İş Bulma Ve İşe İlişkin Eğitimleri Gibi Konularda İşlemler Gerçekleştiren Resmi Kurumdur. İşkur Sistemine Türk Cumhuriyeti Vatandaşları’nın Yanı Sıra Yabancılar Da Kayıt Olabilmektedir. Yabancı Kimlik Numarası Sahibi Kişiler, İşkur İnternet Sitesi Üzerinden Veya İkamet Ettikleri Şehirde Bulunan Çalışma Ve İş Kurumu İl Müdürlüğü Aracılığıyla Kayıt Olarak İşkur’un Sağladığı Hizmetlerden Faydalanabilir. Türkiye’de Geçici Koruma Statüsünde İkamet Eden Yabancı Uyruklu Kişiler, Geçici Koruma Altında En Az 6 Ay Süre Dolduktan Sonra, İşkur Tarafından Düzenlenen Kurs Ve Programlara Katılabilir Ve Bu Kapsamda İş Yerinde Mesleki Eğitim Ve İşbaşı Eğitimi Görebilir.
İŞKUR’un Verdiği Temel Hizmetler
‣ İş Arama Konusunda Başvuranlara Destek Sağlamak
‣ İş Ve Meslek Danışmanlık Hizmeti Sunmak
‣ İşsiz Kalanlara İşsizlik Sigortası Kapsamında Maaş Bağlamak
‣ Engelli Vatandaşlara Ve Eski Hükümlülere İş Kurma Desteği Sağlamak
‣ Engelli Vatandaşlara İş Eğitimi Verilmesi
‣ İşkur’a Kayıtlı Olan İşsiz Vatandaşlara Ve Kendisini Geliştirmek İsteyen Kişilere Mesleki Eğitim Kursları, Girişimcilik Kursları, İşbaşı Eğitim Kursları Vermek.
Türkiye İş Kurumu’nun Düzenlediği Eğitim Kursları
Mesleki Eğitim Kursları: Bu Kurslar, İşsiz Vatandaşların Niteliklerini Artırmak Ve Onların İş Bulmalarını Kolaylaştırmak Amacıyla Verilmektedir.
İş Başı Eğitim Kursları: Bu Kurslar, İşsiz Vatandaşların Mesleki Deneyim Elde Etmesi, Tecrübe Kazanması Ve Edinilen Tecrübeleri Uygulama Konusunda Kendilerini Geliştirmeleri Amacıyla Verilmektedir. Kursa Katılacak Kişiler İşbaşı Eğitimini Bir İşverenin Yanında Almaktadırlar. İşvereni Kendileri Bulabilecekleri Gibi, İşveren Bulunmasını İşkur’dan Talep Edebilirler.
Girişimcilik Eğitim Programları: Bu Program, Kuruma Kayıtlı Kişilerin Kendi İşlerini Kurmalarına Ve Geliştirmelerine Yardımcı Olmak İçin Uygulanmaktadır.
İşe Başlarken Nelere Dikkat Etmelisiniz?
Aradığınız Kriterlere Uygun İş Bulduktan Sonra Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar Bulunmaktadır. Aşağıda Yer Alan Hususlara Uygun Davranmak Kişinin, İş Hayatında Zarar Görmesini Engelleyecektir.
Çalışmaya Başlanan İş Eğer Bir Yıldan Uzun Süreli Değilse Yazılı Sözleşme Yapılması Zorunlu Değildir. Ancak, Daha Uzun Süreli Bir İş Anlaşması Söz Konusuysa Yazılı Olarak Sözleşme Yapılması Önemlidir.
İş Sözleşmesi Yaparken Sözleşme Hükümleri Dikkatle Okunmalıdır. Özellikle, İşin Tanımı, Çalışma Yeri Ve Ücret Gibi Hususların Tam Anlaşıldığından Emin Olunmalıdır. Sözleşmenin Bir Örneği Çalışan Tarafında Mutlaka Alınmalıdır.
İşe Başlarken Deneme Süresi En Fazla 2 Ay Sürebilir. Deneme Süresindeyken İşvereniniz Ücret Ve Sigorta Ödemelerini Yapmak Zorundadır.
——————————————————————–
Çalışma hayatı hakları
Çalışma Hayatına İlişkin Haklarınızı Öğrenin!
‣ Çalışma Hayatında Hiç Kimse Dil, Irk, Renk, Cinsiyet, Engellilik, Siyasi Düşünce, Felsefi İnanç, Din, Mezhep Ve Benzeri Hususlardan Sebebiyle Ayrıma Tabi Tutulamaz.
‣ Hiç Kimse Bi Kişiyi Zorla Çalıştıramaz.
‣ İşveren Tüm İşçiler Gibi Yabancı Uyruklu Kişilerin De Sigortalarını Yaptırmak Zorundadır.
‣ Emeğin Karşılığında Hak Edilen Ücreti, İşveren Çalışanına Ödemek Zorundadır. Çalışma Ücretinin Ödenmemesi Durumunda Çalışan İlgili Makamlara Başvuruda Bulunarak Ya Da Dava Yoluyla İşvereni Ödemeye Zorlayabilir.
‣ İşveren, Hak Edilmiş Olan İzinlerin Kullanılmasını Engelleyemez. Ayrıca, İşveren Çalışanlarına Haftada En Az 24 Saat Kesintisiz İzin Vermek Zorundadır.
‣ İşveren İş Sağlığı Ve Güvenliğini Sağlayacak Önlemleri Almak Zorundadır.
‣ Her Çalışanın Sendika Üyesi Olma Hakkı Bulunmaktadır.
‣ Hem Çalışan Hem De İşveren, Önceden Bildirim Sürelerine Uymak Şartıyla, İş Sözleşmesini Feshetme Hakkına Sahiptir.
‣ İş Sözleşmesinin İşveren Veya Haklı Gerekçelerle Çalışan Tarafından Feshedilmesi Durumunda, Çalışanın, Kıdem Tazminatı Hakkı Bulunmaktadır.
‣ Türkiye’de Yabancı Uyruklu Kişilerin Çalışmasının Yasak Olduğu Bazı Meslekler Bulunmaktadır.
Asgari Ücret
Türkiye’de Tam Zamanlı Yasal Çalışma Süresi Bir İş İçin Haftalık 45 Saattir. Haftalık 45 Saat Çalışan Her Kişi Asgari Ücret Almaya Hak Kazanır. Asgari Ücret Yıllık Olarak Belirlenmektedir.
Haftalık Çalışma Süresinin 45’i Aşması Durumunda İşveren Çalışılan Saat Her Fazla Saat İçin Çalışnına “Fazla Mesai Ücreti” Ödemek Zorundadır.
İzinler
Çalışma Hayatında Çeşitli Türde İzinler Bulunmaktadır.
Her Çalışan Gibi Yabancı Uyruklu Kişilerin De Yıllık İzinleri Yasal Düzenlemelerle Koruma Altındadır. Aynı İşyerinde Bir Yıl Doldurulduğu Andan İtibaren Her Çalışan Yıllık İzin Hakkına Sahip Olur. Bu Süreye, Deneme Süresi De Dâhildir. Ayrıca Sahip Olunan Yıllık İzin Süresi, İşyerinde Çalışılan Süreye Bağlı Olarak Değişecektedir.
Aynı İş Yerinde;
‣ 1-5 Yıl Arasında Çalışan Kişiler Yıllık En Az 14 Günlük,
‣ 5-15 Yıl Arasında Çalışan Kişiler Yıllık En Az 20 Günlük,
‣ 15 Yıldan Fazla Çalışan Kişiler Yıllık En Az 26 Günlük İzin Hakkına Sahip Olacaktır.
Çalışanların Yıllık İzinlerini Kullanmadan İşten Ayrılması Durumunda, İşveren Çalışanın İzin Süresine Karşılık Gelen Ücreti Kişiye Ödemek Zorundadır.
Yıllık İznin Yanı Sıra, Çalışanların Günlük Çalışma Sırasında Ara Dinlenme Ve Yemek Molası Hakkı Bulunmaktadır.
‣ 4 Saat Veya Daha Kısa Süreli İşlerde En Az 15 Dakika,
‣ 4 Saatten Fazla Ve 7.5 Saate Kadar (7.5 Saat Dâhil) Süreli İşlerde Yarım Saat,
‣ 7.5 Saatten Fazla Süreli İşlerde Bir Saat Dinlenme Arası Verilmesi Gerekmektedir.
Kadın Çalışanların Hakları
Toplumsal Hayatın Her Alanında Olduğu Gibi İş Piyasasında Da Kadın Ve Erkek Eşit Haklara Sahiptir. İşveren, Sırf Kadın Olduğu İçin Çalışanına Ayrımcılık Yapamaz, Eksik Maaş Veremez Ve Kötü Muamelede Bulunamaz.
Kadın Çalışanların, Genel Düzenlemelere Ek Bazı Hakları Bulunmaktadır.
• Kadın Çalışanlar Gece Vardiyalarında 7.5 Saatten Fazla Çalıştırılamaz. İş Yeri Gece Vardiyasında Çalışan Kadın Çalışanı Evine Bırakmakla Yükümlüdür.
• Hamile Veya Emzirme Çağında Çocuğu Olan Kadın Çalışanlar Gece Vardiyasında Çalıştırılamaz.
• Hamile Çalışanlar Doğumdan Önce Ve Doğumdan Sonra 8’er Hafta Olmak Üzere Toplamda 16 Hafta Ücretli İzin Hakkına Sahiptir.
• Ayrıca, Bir Yaşından Küçük Çocuğu Olan Kadın Çalışanların Günde Toplam 1.5 Saat Süt İzni Hakkı Bulunmaktadır. Bu Sürenin Hangi Saatler Arasında Ve Kaça Bölünerek Kullanılacağı Çalışanın Takdirinde Olacaktır.
Türkiye’de İş Kurma
Türkiye, Hızlı Gelişen Başarılı Ekonomisi İle Dünya Genelindeki Yatırımcıların Dikkatini Çeken Ülkelerden Biridir. Genç Ve Dinamik Nüfusa ( 30 Milyonu Aşkın) Sahip Oluşu, Nitelikli Ve Rekabetçi İş Gücü Kaynağı, Ulaşım, Telekomünikasyon Ve Enerji Sektörlerindeki Gelişmiş Alt Yapısı Ve Jeopolitik Konumu Sayesinde Yabancı Yatırımcıları Hızla Kendisine Çeken Türkiye, Dünyanın Önde Gelen Ekonomileri Arasındadır.
50 Bini Aşkın Yabancı Şirketin Bulunduğu Ve 12 Milyar Doları Aşan Doğrudan Yatırımın Yapıldığı Ülkemizde, Yabancı Uyruklu Kişiler De Türk Vatandaşlarıyla Aynı Koşullar Ve Haklara Sahip Olarak Yatırım Yapabilir.
Yabancı Yatırımcıların, Türkiye’de Halihazırda Kurulu Bir Şirkete Sermaye Katkısı Yaparak Yatırımda Bulunabilmelerinin Yanı Sıra Kendi İş Yerlerini Açmaları Da Mümkündür.
Ayrıca, Türkiye’de En Az 500.000 Amerikan Doları Tutarında Sabit Sermaye Yatırımı Gerçekleştirdiği Sanayi Ve Teknoloji Bakanlığı’nca Tespit Edilen Yabancı Yatırımcılar Türk Vatandaşlığı Kazanma Hakkına Sahip Olabilir.
Yabancı Uyruklu Kişilerin Türkiye’de, Çalışma İzni Olmaksızın Çalışması Durumunda, Kendilerine İdari Para Cezası Uygulanır Ve Bu Kişiler Kanunun Çalışana Sağladığı Hak Ve Korumalardan Faydalanamaz.
